Hoe en wat van de Agenda voor het Waddengebied 2050

De Agenda beschrijft het gezamenlijk langetermijnperspectief voor het Waddengebied 2050 en formuleert gezamenlijke doelen, handelingsprincipes en stappen richting uitvoeringsprogramma teneinde deze doelen te realiseren. Waar mogelijk en nodig worden keuzen voor beleid geformuleerd. De hoofddoelstelling voor de Waddenzee, “een duurzame bescherming en ontwikkeling van de Waddenzee als natuurgebied en het behoud van het unieke open landschap”, blijft onverminderd van kracht.

Omdat de Waddenzee onderdeel is van het grotere Waddengebied, wordt ook het perspectief geschetst voor het Waddengebied, voor zover dat verband houd met de hoofddoelstelling voor de Waddenzee. Immers, het bereiken van de hoofddoelstelling voor de Waddenzee kan belemmeringen, maar zeker ook kansen bieden, voor het omliggende Waddengebied. En ook andersom kunnen ontwikkelingen in het Waddengebied effecten hebben, of juist kansen bieden voor het bereiken van de doelstelling voor de Waddenzee. Vanuit die verbondenheid is dit ook een agenda voor het Waddengebied, zonder de hoofddoelstelling voor natuur en landschap de Waddenzee uit het oog te verliezen.

De Agenda Waddengebied richt zich op het Waddengebied: de Waddenzee, inclusief de Eems-Dollard, de Waddeneilanden, de Noordzeekustzone boven de eilanden en de vaste wal langs de Waddenzeekust van de provincies Noord-Holland, Fryslân en Groningen. Afhankelijk van de opgave strekt de beleidsmatige invloedssfeer van de agenda zich meer of minder ver uit.
De Agenda is een gezamenlijke agenda van Rijk, Waddenprovincies, eilandgemeenten en gemeenten langs de vaste-wal-kust, waterschappen, natuurorganisaties, visserijorganisaties, organisaties voor recreatie en toerisme, en de samenwerkende havens.

Met de Agenda worden geen taken of bevoegdheden overgedragen. Iedere partij heeft een eigen rol en verantwoordelijkheid, maar ze hebben elkaar ook nodig. De partijen werken de strategieën zelf uit in hun eigen beleid en regelgeving.

Relatie met ander beleid en regelgeving

De Agenda moet gezien worden als een beleidskader dat zelfbindend is voor de organisaties die de agenda via de instemmingsverklaring onderschrijven. Die ‘zelfbinding’ bestaat uit het zorgen voor de doorwerking naar relevante beleidsvisies, uitvoeringsprogramma’s en /of beheer. Zo wordt de hoofddoelstelling voor de Waddenzee en Waddengebied opgenomen in de Nationale Omgevingsvisie. Het ruimtelijk instrumentarium zoals nu vastgelegd in de Structuurvisie Waddenzee wordt overgenomen in het Besluit kwaliteit leefomgeving. Beheerplannen van het rijk zijn/worden onderdeel van het nationaal Waterplan of –programma. Daarmee blijft de bescherming van de Waddenzee geborgd.

Tegelijk is de Agenda is agenderend door nieuwe ontwikkelingen en opgaven door te vertalen in uitvoeringsstrategieën. Het Uitvoeringsprogramma biedt de betrokken partijen de mogelijkheid om op basis van de uitvoeringsstrategieën gezamenlijk nieuw beleid te implementeren, maatregelen te nemen, beheer uit te voeren en te investeren in het Waddengebied.

Rol Agenda in het gebiedsproces

Naast de hierboven beschreven doorwerking van de Agenda gaat het vooral ook om de proces-ondersteunende werking van een gebiedsagenda. Het markeert een punt in de samenwerking waarbij partijen ruim voorafgaand aan hun gebruik van bevoegdheden en juridische mogelijkheden met elkaar het gesprek aangaan over hun ambities en opgaven. Idee is dat een vroege dialoog over dilemma’s en kansen de mogelijkheid biedt om maximaal comfort te bieden naar elkaar, bij soms moeilijke beslissingen. Soms kan gezamenlijke kennisontwikkeling en uitstel van oordeel daarbij helpen. Idealiter leidt het gebiedsproces tot versterking van de samenwerking bij de uitvoering van projecten.